Στις 13 Ιουνίου διάβασα για πρώτη φορά το νεολογισμό birthing person. Με αυτόν τον όρο αποφάσισαν κάποιοι να αντικαταστήσουν τη λέξη Μητέρα. Τον παρουσίασαν στον προϋπολογισμό του υπουργείου υγείας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ για το 2022. Όταν στέλεχος της κυβέρνησης ρωτήθηκε για το ποια ανάγκη οδήγησε στην αντικατάσταση της πανέμορφης λέξης Μητέρα, με μεγάλη αμηχανία ανέφερε ότι είναι στα πλαίσια της λεγόμενης συμπεριληπτικότητας (inclusion). Ήταν δικαιολογία.
Δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη Δημοκρατία στις 4/7/2021
*Γράφει ο Λεωνίδας Παλαιοδήμος
«Ναυσικάα, τί νύ σ᾽ ὧδε μεθήμονα γείνατο μήτηρ;» λέει η θεά Αθηνά στη Ναυσικά στη ραψωδία ζ’ της Οδύσσειας («Ω Ναυσικά, γιατί τόσο νωθρή να σε γεννήσει η μάνα σου;»). Το έπος δημιουργήθηκε πριν 2.800 χρόνια. Μήτηρ στα ελληνικά (Mater στα λατινικά και Mother στα αγγλικά), Mata στα ινδικά, Maadar στα περσικά· η ομοιότητα φανερώνει την πανάρχαια προέλευση της λέξης. Ειπώθηκε πριν οι άνθρωποι νιώσουν ότι ανήκουν σε έθνη και κουλτούρες ή ακολουθήσουν βασιλιάδες και θρησκείες. Αυτή τη λέξη που δεν αμφισβήτησε κανείς επί τρεις χιλιετίες, αμφισβητεί τώρα το ιερατείο μιας νέας ιδεολογίας.
Ο πυρήνας της νέας ιδεολογίας είναι η αποστροφή για όσα ανύψωσαν τον Άνθρωπο, η απέχθεια για τις ιουδαιο-χριστιανικές παραδόσεις, τις ελληνορωμαϊκές αξίες και τις αξίες του Διαφωτισμού, η αντιπάθεια για όσα θεμελίωσαν τις ΗΠΑ και τις σύγχρονες δημοκρατίες, εν τέλει το μίσος για τις ρίζες μας. Επειδή τίποτε δε μπορεί να συμβολίσει τις ρίζες μας καλύτερα από την οικογένεια και τον πυρήνα αυτής, τη Μάνα, αυτή αποτελεί στόχο.
Κατά σύμπτωση, την ίδια ημέρα, στις 13 Ιουνίου, το προωθητικό σποτ για το «1ο πανελλήνιο συνέδριο υπογονιμότητας και αναπαραγωγικής αυτονομίας: όρια και επιλογές» έγινε μεγάλο θέμα πανελλαδικά. Δεν ήταν ένα ευχάριστο βίντεο. Εξάλλου δεν επρόκειτο για διαφημιστικό σποτ κωμωδίας ή παιδικής ταινίας. Ενδεχομένως προκάλεσε συναισθήματα φόβου ή άγχους σε γυναίκες ή ζευγάρια που θέλουν να τεκνοποιήσουν. Εν τούτοις, το μήνυμα που έστειλε είναι αδιαμφισβήτητα ορθό· το ανθρώπινο σώμα έχει βιολογικούς περιορισμούς και μόνο αν τους γνωρίζουμε εγκαίρως μπορούμε να σχεδιάσουμε το μέλλον λαμβάνοντάς τους υπόψη. Επιπλέον, το σποτ ήταν σαφέστατο όσον αφορά στο κοινό που στόχευε: «αν ονειρεύεσαι να κάνεις τη δική σου οικογένεια» είπε η πρωταγωνίστρια. Αν.
Το σποτ προκάλεσε κύματα αντιδράσεων και το συνέδριο τελικά ακυρώθηκε, πρώτα μεταφορικά και τελικώς κυριολεκτικά. Η πρώτη ευρεία προσπάθεια προβολής του προβλήματος της σχετιζόμενης με την ηλικία υπογονιμότητας και η έμμεση ανάδειξη της σημασίας που έχει η μητρότητα και η οικογένεια για ένα κομμάτι της κοινωνίας μας πολεμήθηκε σφόδρα. Δε θα σταθώ σε όσους κατέκριναν το σποτ ορμώμενοι από τις εσωτερικές τους συγκρούσεις για το πως θέλουν ή θέλησαν να ζήσουν τη ζωή τους. Αυτές οι συγκρούσεις αποτελούν προσωπική υπόθεση που ο καθένας καλείται να λύσει με τον τρόπο που επιλέγει. Θα σταθώ, όμως, στους εκπροσώπους της ελίτ που δεν κρύβουν την αντιπάθειά τους για την οικογένεια και την Ελληνίδα Μάνα.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κα Κατερίνα Σακελαροπούλου, απέσυρε την υποστήριξή της στο συνέδριο σε χρόνο ρεκόρ. Δέκα ημέρες πρωτύτερα είχε φροντίσει να μας γνωστοποιήσει τον αντικαταστάτη της Ελληνίδας Μάνας σε εκδήλωση της Eurobank για το δημογραφικό πρόβλημα. Η Κυβέρνηση μέσω του υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ, κ. Θοδωρή Λιβάνιου, κατήγγειλε το συνέδριο αφού ανίχνευσε ότι απειλεί το «δικαίωμα στην αυτοδιάθεση» και «θίγει την προσωπικότητα της γυναίκας και περιορίζει το ρόλο της». Η Ελληνική Κυβέρνηση βρήκε το ρόλο της Μάνας «αναχρονιστικό» και απέσυρε την ΕΡΤ και το ΑΠΕ από τη δημοσιογράφικη κάλυψη του συνεδρίου. Επρόκειτο για τον ορισμό της επιβολής της κουλτούρας ακύρωσης (cancel culture), βασικό επεκτατικό εργαλείο της νέας ιδεολογίας. Το συνέδριο και οι διοργανωτές του ακυρώθηκαν από τα πάνω και μαζί με αυτούς ακυρώθηκε η δυνατότητα των γυναικών και ζευγαριών να ενημερωθούν και να προγραμματίσουν λαμβάνοντας υπόψη την βιολογία, την αδιάψευστη επιστήμη.
Την ίδια τύχη ακύρωσης είχε επιφυλάξει η ίδια Κυβέρνηση στην καμπάνια «άφησέ με να ζήσω» τον Ιανουάριο του 2020. Οι διοργανωτές είχαν αναρτήσει αφίσες στο Μετρό της Αθήνας μέσω των οποίων ενημέρωναν τους πολίτες για το πότε ξεκινά να χτυπά η καρδιά ενός ανθρώπινου εμβρύου, πότε ανιχνεύεται εγκεφαλική λειτουργία, πότε ολοκληρώνεται η οργανογένεση και από πότε ένα έμβρυο νιώθει πόνο. Όποια άποψη και αν έχει κάποιος για τις εκτρώσεις, η αλήθεια είναι ότι η αφίσα παρέθεται αδιαμφισβήτητα δεδομένα. Ο υπουργός υποδομών και μεταφορών, κ. Κωνσταντίνος Α. Καραμανλής, έδωσε εντολή να κατέβουν οι νόμιμα τοποθετημένες αφίσες και έτσι στέρησε το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης στους διοργανωτές της καμπάνιας. Επίσης στέρησε στους Αθηναίους τη δυνατότητα ενημέρωσής τους. Και ενώ οι δύο πρωτοβουλίες διαφέρουν, παρουσιάζουν μία ομοιότητα που δε μπορείς να αγνοήσεις· έχουν στο κέντρο τους τη Μητέρα.
Η ιδεολογία της ακύρωσης έχει ήδη βάλει θεμέλια και στην Ελλάδα. Η Μάνα φέυγει και το birthing person έρχεται να πάρει τη θέση της όσο εμείς μένουμε απλοί παρατηρητές της παραβίασης της λογικής.
*Ο Λεωνίδας Παλαιοδήμος εργάζεται ως ιατρός-παθολόγος και επίκουρος καθηγητής νοσοκομειακής ιατρικής στη Νέα Υόρκη και είναι μέλος του πολιτικού κόμματος Δημιουργία Ξανα.
**Ο ζωγραφικός πίνακας (κεντρική φωτό) είναι της Amanda Greavette με όνομα «Καλωσήλθες Παιδί»
***Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη Δημοκρατία στις 4/7/2021